Artykuły / Suplementacja : Anaboliczne działanie roślin :: Sprint Fight&Fitness

 Anaboliki roślinne

Systematyczny wysiłek fizyczny jest jednym z najważniejszych elementów prozdrowotnego stylu życia. Wiele korzystnych zmian, jakie zachodzą w wyniku uprawiania ćwiczeń daje się zaobserwować gołym okiem - sylwetka nabiera sprężystości, harmonijnego umięśnienia, poprawie ulegają najważniejsze cechy motoryczne jak siła, szybkość i wytrzymałość. Zwiększenie aktywności ruchowej prowadzi do zmniejszenia zasobów tłuszczu podskórnego oraz wielkości adypocytów (komórek tłuszczowych). Zachodzące zmiany to głównie wynik specyficznego oddziaływania treningu fizycznego na układ hormonalny. Praca mięśniowa powoduje między innymi zwiększenie wydzielania testosteronu - hormonu zapewniającego wzrost włókien mięśniowych i redukcję tkanki tłuszczowej. Z tego tytułu farmakologiczne preparaty testosteronu często wykorzystywane są w celu zwiększania siły i mocy mięśniowej oraz osiągnięcia bardziej estetycznego wyglądu w takich dyscyplinach sportowych jak kulturystyka. Niestety, stosowanie preparatów hormonalnych niesie za sobą wysokie ryzyko utraty zdrowia, a nawet życia, stąd ich stosowanie w innych celach jak leczniczych jest zabronione.

Jednak na przestrzeni ostatnich lat, dzięki postępom w dziedzinie wspomagania żywieniowego i farmakologicznego w sporcie dowiedziono, że niektóre substancje obecne w produktach roślinnych mogą wpływać na zwiększenie wydzielania hormonów o działaniu anabolicznym, głównie testosteronu nie wykazując przy tym niekorzystnego wpływu na organizm. Szczególnie wysoką aktywnością pod tym względem odznaczają się substancje bioaktywne zawarte w ekstrakcie z buzdyganka ziemnego (Tribulus Terrestris): saponiny steroidowe, alkaloidy roślinne, bioflawonoidy. Prawdopodobnie największy wpływ na aktywacje procesów anabolicznych wykazują saponiny steroidowe, stąd w ofercie suplementów diety występują środki będące czystym izolatem tych substancji (OLIMP TRIBUSTERON 90). Saponiny steroidowe hamują aktywność kluczowych enzymów odpowiedzialnych za niepożądane przemiany testosteronu (ich zamianę na estrogeny oraz DHT). Zmniejszone wytwarzanie niekorzystnych metabolitów sprzyja pobudzaniu wydzielania własnego testosteronu przez organizm a także potęguje jego działanie w obrębie tkanki mięśniowej przyczyniając się do wzrostu masy beztłuszczowej ciała. Jak wynika z badań, pod wpływem suplementacji ekstraktów z buzdyganka, wewnątrzustrojowa synteza testosteronu może wzrosnąć nawet o kilkadziesiąt procent.

Naukowcy nie są jednak do końca jednomyślni, czy za anaboliczne właściwości ekstraktu z buzdyganka ziemnego, odpowiadają czyste saponiny steroidowye, czy też dodatkowo, inne substancje obecne w tej roślinie. Jak wykazano, pewne związki polifenolowe zawarte w buzdyganku mogą również hamować niekorzystny rozkład testosteronu i przedłużać jego aktywność anaboliczną. Z tego tytułu obok środków zawierających czyste saponiny steroidowe pojawiły sie także suplementy kompleksowe będące kompozycją saponin oraz innych substancji bioaktywnych obecnych w buzdyganku (OLIMP TRIBUSTERON 60) .

Przykłady suplementów o różnej koncentracji saponin steroidowych

TRIBUSTERON 90 Bardzo wysoka koncentracja saponin steroidowych (90%), minimalna zawartość innych bioaktywnych substancji aktywizujących gospodarkę testosteronem 1-2 kapsułki 2 razy dziennie miedzy posiłkami
 
TRIBUSTERON 60 Średnia koncentracja saponin steroidowych, wysoka zawartość innych substancji bioaktywnych aktywizujących gospodarkę testosteronem 2-3 kapsułki dwa razy dziennie miedzy posiłkami 
 
Czy suplementy podnoszące poziom testosteronu polecane są tylko sportowcom?

Środki aktywizujące gospodarkę hormonalną znajdują zastosowanie nie tylko we wspomaganiu treningu sportowego, ale także wykorzystywane są w celach regeneracji i wzmocnienia organizmu a także poprawy jego wydolności w przypadku osób w wieku średnim i podeszłym. Dotyczy to szczególnie mężczyzn. Po ukończeniu 40 roku życia w wielu przypadkach obserwuje się powolny spadek poziomu testosteronu, co rzutuje na zmniejszenie syntezy białek mięśniowych oraz pogorszenie procesów odbudowy energii. W efekcie spadku aktywności hormonalnej, obserwuje się u mężczyzn spadek siły i masy mięśniowej, osłabianie kondycji oraz wzrost ilości tkanki tłuszczowej. Spadek syntezy testosteronu może także prowadzić do zmniejszenia lub utraty libido oraz impotencji. Z tego tytułu, suplementacja ukierunkowana na wzrost sekrecji testosteronu może w naturalny sposób spowalniać proces rozwoju niekorzystnych zmian zachodzących z wiekiem.

Czy anaboliki roślinne mogą zaburzać gospodarkę hormonami?

Zbyt wysoki poziom testosteronu we krwi może korelować z wieloma zaburzeniami w stanie zdrowia, takimi jak impotencja, ginekomastia, zmianom skórnym, łysienie, obrzęki, choroby serca i naczyń krwionośnych. Zbyt silne pobudzenie hormonalne pojawia się najczęściej w wyniku stosowania nadmiernych dawek środków anaboliczno-androgennych w celach terapeutycznych lub dopingowych. Zbyt wysokie dawki leków steroidowych działają w sposób silnie inwazyjny, prowadząc do poważnych zaburzeń w gospodarce hormonami oraz licznych działań niepożądanych. Nasuwa się wiec pytanie, czy ten sam efekt mogą wywoływać również anaboliki roślinne, posiadające zdolność aktywowania gospodarki hormonalnej.? Jak wynika z badań, związki roślinne wpływają wprawdzie na wzrost poziomu testosteronu we krwi, jednak nie powodują podniesienia jego stężenia w organizmie ponad naturalne graniczne wartości fizjologiczne. Co za tym idzie, ich stosowanie nie wpływa na ryzyko pojawienia się zaburzeń zdrowotnych, z jakie mogą wystąpić w przypadku stosowania leków steroidowych. Co więcej, pojawiają sie doniesienia ze niektóre aktywne substancje roślinne mogą efektywnie przeciwdziałać niekorzystnym przemianom hormonów we krwi, wykazując korzystny wpływ na stan zdrowia. Jak się uważa, Saponiny steroidowe a także inne związki polifenolowe zawarte w ekstrakcie z buzdyganka ziemnego mogą chronić komórki gruczołu krokowego przed niekorzystnym oddziaływaniem niektórych hormonów. Związki te hamują aktywność enzymu (5-alfa-reduktazy) uczestniczącego w przemianie testosteronu w dehydrotestosteron (DHT). W warunkach zwiększonej syntezy DHT nasila się podział komórek gruczołu krokowego, co w efekcie może prowadzić do przerostu tego narządu, oraz powstania wielu ognisk nowotworowych.. Związki aktywne buzdyganka ziemnego hamują także czynność innego enzymu - aromatazy - odpowiedzialnego za niekorzystne przemiany testosteronu do estrogenów. Suplementy roślinne mogą wiec z jednej strony przyczyniać się do wzmożonej syntezy i aktywacji testosteronu, z drugiej zabezpieczać ustrój przed jego niekorzystnym oddziaływaniem.

Czy w młodym wieku można stosować anaboliki roślinne?

Suplementy zwiększające poziom testosteronu powinny być stosowane jedynie w przypadkach prawidłowej i unormowanej gospodarki hormonalnej. U osób młodych, będących przed lub w okresie dojrzewania mamy do czynienia z tzw. "burzą hormonów", z tego względu stosowanie wszelkich substancji mogących wpływać na aktywność hormonalną organizmu nie jest zalecane. Jak się uważa, suplementy aktywizujące wydzielanie testosteronu nie powinny uwzględniane w programach suplementacji poniżej 20-25 roku życia.

Młodszym osobom są natomiast zalecane suplementy regulujące gospodarkę hormonalną w okresie dojrzewania. Jak się uważa niedobór pewnych mikroelementów szczególnie cynku i magnezu w diecie może prowadzić do zaburzeń w wydzielaniu hormonów i zahamowania prawidłowego rozwoju płciowego. Cynk i magnez biorą bowiem czynny udział niemal na wszystkich etapach produkcji testosteronu. Cynk wpływa ponadto na zwiększenie wrażliwości na testosteron a także e bierze udział w zwiększeniu produkcji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1).
Szczególnie wysoką skutecznością w regulacji gospodarki hormonalnej odznaczają sie chelaty cynkowo magnezowe, oznaczane handlowym terminem ZMA (OLIMP ZMA) oraz chelaty aminokwasowe ALBIONŽ (OLIMP CHELA-MAG B6, OLIMP CHELA-CYNK, OLIMP CHELA-MZB). Suplementy te mają charakter witaminowo-mineralny i mogą być stosowane we wszystkich programach wspomagania, bez względu na wiek.

 
mgr farm. Dariusz Szukała

Specjalista ds żywienia i wspomagania diety
Pracownia Dietetyki Sportowej i Metabolicznej
www.apz.pl
www.olimp-supplements.com