Artykuły / Odżywianie : Dlaczego jedni tyją szybciej niż inni? :: Sprint Fight&Fitness

Dlaczego jedni tyją szybciej niż inni? 

Ludzie z tendencją do tycia zazdroszczą tym, którzy mogą jeść wszystko bez umiaru, a których waga ani drgnie. Mamy więc pośród nas grubasków i chudzielców, tak jak w starej komedii "Flip i Flap". Ci pierwsi oddaliby wszystko, aby ich organizmy zachowywały się tak, jak tych drugich.
Gdzie podziewa się energia ze spożywanego przez chudzielca pokarmu?.. To pytanie dręczy naukowców, bo odpowiedź na nie może przyczynić się do rozwiązania problemu otyłości.

W JAKI SPOSÓB TYJEMY?

Tyjemy wtedy, gdy do organizmu dociera więcej energii, aniżeli aktualnie potrzeba. Organizm magazynuje ją w formie molekuł tłuszczu zapasowego, gromadzonego pod skórą w okolicy brzucha, pośladków i ud.
Składniki energetyczne pożywienia to cukry i tłuszcze. Kiedy zjadamy za dużo cukru, jego nadmiar trafia do komórek tłuszczowych. Tutaj przemienia się w aktywną postać glicerolu, przyłącza cząsteczki kwasów tłuszczowych i buduje molekuły tłuszczu zapasowego. Cząsteczki kwasów tłuszczowych pochodzą oczywiście w przewadze z tłustego pokarmu, chociaż i nadmiar cukru też może być w nie przetwarzany.

JAK CHUDNIEMY?

Gdy do organizmu dociera mniej składników energetycznych, aniżeli aktualnie potrzeba, organizm musi sięgnąć do rezerw i pobrać energię z tłuszczu zapasowego. Wykonuje czynność odwrotną do opisanej wyżej... Rozbija molekuły tłuszczu zapasowego na glicerol i kwasy tłuszczowe, i transportuje składniki energetyczne do tkanek, które ich potrzebują.
Największym konsumentem energii są pracujące mięśnie. Wiele energii pochłania też termogeneza - proces "ogrzewania" ciała.
Znaczna ilość ciepła powstaje w mięśniach, co wyraźnie czujemy przy wysiłku. Kiedy się jednak nie ruszamy, a organizm potrzebuje ciepła, na przykład w chłodny poranek, organizm zmusza mięśnie do pracy bez udziału woli, co odczuwamy jako dreszcze. Ciepło produkują też komórki tłuszczowe, ale tylko w brunatnej tkance tłuszczowej.
Produkują nie tylko z tłuszczu zgromadzonego w ich wnętrzu, ale również "podkradanego" zwykłym komórkom tłuszczowym, z żółtej, szpecącej sylwetkę tkanki tłuszczowej.

W KOŁO MACIEJU...

A co dzieje się z rozbitym tłuszczem, który nie zostanie zużyty przez inne tkanki, bo na przykład, akurat skończyliśmy ćwiczyć lub założyliśmy cieplejsze ubranie?...
Jego składniki wiążą się ponownie ze sobą i odtwarzają molekuły tłuszczu zapasowego. Pozornie nic w tym nadzwyczajnego. Jednak budowa molekuł tłuszczu zapasowego pochłania pewną ilość energii, co jest jakby kosztem własnym tego procesu. I tu zaczynamy powoli zbliżać się do sedna zagadnienia...
Tkanka tłuszczowa nie jest monolitem. Jej molekuły wciąż rozpadają się i ponownie odbudowują, co nazywamy stanem równowagi dynamicznej. Rozpad tłuszczu i jego ponowna odbudowa zachodzą bez przerwy, nawet wtedy, kiedy nie wzrasta aktualne zapotrzebowanie energetyczne. Doraźnym efektem tego procesu jest tylko strata porcji energii, potrzebnej do odbudowy. Z tej też przyczyny, procesy takie nazwano cyklami daremnymi lub jałowymi, bo przypominającymi pracę silnika samochodu na jałowym biegu podczas postoju.
Takie pozornie bezcelowe marnowanie energii przez organizm ma głęboki sens egzystencjalny. Sprawia, że organizm wciąż dysponuje źródłem energii na wypadek konieczności podjęcia wysiłku walki lub ucieczki, albo produkcji ciepła w sytuacji nagłego oziębienia. Jest to sytuacja podobna do startu bolidów wyścigowych... Tych też kierowcy nie uruchamiają na linii mety, tylko startują z jałowego biegu. Dowiedziono, że u osobników szczupłych tempo cykli jałowych jest bardzo szybkie. Jeżeli na przykład u grubaska jedna molekuła tłuszczu rozpada się i odbudowuje, co minutę, to u chuderlaka, co sekundę. Te wartości są zupełnie wymyślone - podaję je jedynie jako ilustrację problemu.

PRZYCZYNA

Łatwo zauważyć, że już samo intensywne rozbijanie molekuł tłuszczu zapasowego, jeżeli nawet nie towarzyszy mu tworzenie wzmożonego zapotrzebowania energetycznego, może doprowadzić do redukcji tkanki tłuszczowej, bo ponowna odbudowa tłuszczu będzie trwoniła energię. Dla tego naukowcy zwrócili uwagę na hormony, posiadające zdolność rozbijania molekuł tłuszczu zapasowego - noradrenalinę, adrenalinę, tyroksynę, somatotropinę, glukagon i niektóre sterydy. Po szczegółowych obserwacjach, w centrum zainteresowania pozostała głownie noradrenalina. To prawdopodobnie ona odpowiada za ciągłe rozbijanie tłuszczu w cyklach jałowych, zaś inne hormony rozbiją tłuszcz raczej, jedynie w określonych sytuacjach metabolicznych. Wszystko dla tego, że noradrenalina powstaje w zakończeniach nerwowych we wnętrzu tkanki tłuszczowej i nie musi jak inne hormony docierać tutaj z krwiobiegiem z odległych gruczołów.
U osobników szczupłych, aktywność noradreanliny w tkance tłuszczowej jest bardzo wysoka. Ich organizmy produkują prawdopodobnie mniej enzymów dezaktywujących noradrenalinę, chociaż zapewne nie stanowi to jeszcze ostatecznego wyjaśnienia. Tak samo jak w żółtej, noradrenalina rozbija tłuszcz w brunatnej tkance tłuszczowej, czyli zmusza ją do produkcji ciepła - pracy.
Pracująca tkanka zwiększa z reguły swoją objętość. I faktycznie - osoby szczupłe mają najczęściej znacznie wyższy poziom brunatnej tkanki tłuszczowej, aniżeli otyłe. Tkanka brunatna niechętnie pozbywa się własnych zasobów tłuszczowych, bo tak jakby pozostawia je na "czarną godzinę". Znacznie chętniej "podkrada" tłuszcz do produkcji ciepła tkance żółtej, więc przyczynia się do redukcji jej masy. Sama nie szpeci sylwetki, bo gromadzi się wewnątrz organizmu, a nie jak żółta - pod skórą.

ZMIENIĆ METABOLIZM

Wszystko wskazywało na to, że aby spełnić marzenia grubasków, należy wymyślić sposób zwiększenia aktywności noradreanaliny. Przełomem była tu kolejna obserwacja - występowania substancji wpływających na aktywność noradrenaliny w niektórych produktach pokarmowych. Sugerowało to, że nie tylko genetyka, ale i model żywienia może przyczyniać się do podziału ludzi na Flipów i Flapów. Faktycznie - w niektórych nacjach otyłość nie stanowi tak dramatycznego problemu społecznego i zdrowotnego. Może sprzyjać temu tradycyjny model żywienia, obfitujący w pokarmy zwiększające aktywność noradrenaliny.
Te obserwacje zachęciły niektóre laboratoria do koncentracji tego typu pokarmów i odpowiedniego zestawiania koncentratów w wygodne formy preparatów kapsułkowanych.
Tak między innymi powstały: Thermo Speed, Therm Line i Lady Therm.
Podstawą składu tego typu preparatów jest z reguły ekstrakt z gorzkiej pomarańczy, bo owoce cytrusowe obfitują w analogi noradrenaliny - synefrynę i oktopaminę.
Ekstraktowi z gorzkiej pomarańczy zawsze towarzyszy tu ekstrakt z zielonej herbaty. Ten zawiera katechinę EGCG i kofeinę. Oba te składniki, chociaż działają w innych miejscach przemian metabolicznych, posiadają zdolność hamowania dezaktywacji noradrenaliny. Nietrudno zauważyć, że podobne zestawienia mogą zmieniać metabolizm otyłych, w wymarzony przez nich sposób. Ich tkanka tłuszczowa zareaguje bowiem tak, jakby docierało do niej więcej noradrenaliny, a ta działała tu długo, jak u chudzielców.
Tego typu środki dają też nową perspektywę... Otóż, jak pamiętamy, noradrenalina sprzyja rozwojowi brunatnej tkanki tłuszczowej, a ta z kolei "pożera" tkankę żółtą, szpecącą sylwetkę. Wzrost poziomu brunatnej tkanki tłuszczowej może doprowadzić do wymarzonej sytuacji... Nie wykluczone, że uważający na każdy kęs grubasek będzie mógł kiedyś jeść wszystko, tak jak jego chuderlawy kolega.
 
Sławomir Ambroziak

www.olimp-supplements.com