Artykuły / Suplementacja : Tauryna - bycza terapia :: Sprint Fight&Fitness

Tauryna - bycza terapia
Odkryli ją Tiedemann i Gmelin już w 1827 roku w żółci bydlęcej, i nazwali tauryną, od łacińskiego "taurus" - byk.

Jest aminokwasem nieproteogennym - nie wchodzi w skład białek, a co najwyżej prostych peptydów. Aminokwasy nieproteogenne są nie mniej ważne od budujących białka - proteogennych, na co przykładu dostarczają chociażby kreatyna i karnityna.
Współczesna medycyna, z dużym powodzeniem, wykorzystuje taurynę w kar­diologii, onkologii, hepatologii, oftalmologii i neurologii. Pominę jednak pro­blematykę zdrowotną, a skupię się na wspomaganiu zdolności wysiłkowych.

ANTYKATABOLIK

Katabolizm (rozpad białek) zachodzi najintensywniej podczas pracy (wysił­kowy) i snu (poabsorpcyjny). Kiedy po posiłku, wzrasta we krwi poziom wolnych aminokwasów, te intensywnie przenikają do mięśni i wytwarzają białka, bo białka mięśniowe je magazynują. Podczas wysiłku (treningu) lub długiej przerwy pomiędzy posiłkami (snu), enzymy kataboliczne rozbijają białka, aby uwolnić zmagazynowane aminokwasy, bo teraz te potrzebne są również i innym tkankom. Wprawdzie wolne aminokwasy mogą być trans­portowane na duże odległości, to jednak, organizm często posługuje się pewnym trikiem. Nie transportuje całych aminokwasów, tylko sam azot, z któ­rego potrzebujące tkanki samodzielnie wytwarzają już sobie aminokwasy. Azot odrywany jest od aminokwasów i przyłączany do glutaminy - magazyniera i transportera azotu. W tkankach docelowych przebiega reakcja odwrotna, a cały ten proces nazywamy transaminacją. Organizm niszczy białka i aminokwasy jedynie do chwili, uzyskania właściwego poziomu glutaminy, niezbędnej do zaopatrzenia tkanek w azot. Przy wysokim poziomie glutaminy, katabolizm ustaje. Ze względu na wyjątkową, antykataboliczną aktywność glutaminy, chętnie stosują ją wszyscy sportowcy - szczególnie siłacze.
Funkcję magazyniera i transportera azotu pełni również tauryna. Ok. 50% pozabiałkowego azotu zmagazynowane jest właśnie w taurynie. Im więcej podamy tauryny, tym mniej glutaminy wytworzy organizm, co sugeruje, że tauryna może w pewnym zakresie zastąpić glutaminę.

Zużytą taurynę odtwarzamy z cysteiny i metioniny, aminokwasów, pozys­kiwanych głównie z katabolizmu białek mięśniowych. Ponieważ białka mięś­niowe magazynują niewiele metioniny i cysteiny, organizm niszczy ich dużo, aby zabezpieczyć odbudowę tauryny. Wytworzenie 1-go grama tauryny kosztuje utratę ok. 120-tu gramów białek. Odwrotnie - spożycie 1-go grama tauryny oszczędza 120-cia gramów ich masy.

Opisano jeszcze jeden mechanizm jej aktywności antykatabolicznej - stabili­zację lizosomów. Za katabolizm odpowiadają enzymy kataboliczne - lizosomalne. Lizosomalne, bo magazynowane w organellach komórkowych - lizosomach.
Wysiłek fizyczny (trening) i głodzenie (sen) zmieniają stan środowiska komórkowego, co prowadzi do destabilizacji błon lizosomów i uwolnienia katabolicznych enzymów.
Aminokwasy nieproteogenne nie są wprawdzie wbudowywane w białka poprzez aparat genetyczny, jednakże, już po zsyntetyzowaniu przez geny, mogą wiązać i stabilizować molekuły białkowe. Do takiego wiązania dochodzi też w błonach lizosomalnych, co je stabilizuje, ogranicza uwalnianie enzymów i hamuje katabolizm. W ten sposób działają: fosfokreatyna, acetylokarnityna i tauryna. Tauryna jest najważniejsza - za efekt ten odpowiada w 80-ciu procentach.

Wart jest odnotowania jeszcze jeden mechanizm - hamowanie aktywność hormonów katabolicznych. Hormony kataboliczne, z jednej strony, hamują aktywność anabolicznych, z drugiej zaś, stymulują enzymy kataboliczne. Tauryna, poprzez oddziaływanie na mózg, hamuje uwalnianie hormonu przysadkowego, ACTH, sterującego tworzeniem katabolików - kortyzolu i serotoniny.

ANABOLIK

Bardzo silnym, anabolicznym hormonem jest insulina. Trzustka produkuje i uwalnia jej dużo, jeżeli pokarm obfituje w glukozę.
Tauryna pobudza trzustkę do wytwarzania i uwalniania insuliny. Działa jednak tu poprzez mechanizm, odmienny od glukozy. Glukoza wnika do komórek trzustkowych i stymuluje insulinę poprzez produkty swojego rozpadu. Tauryna natomiast, prawdopodobnie wpływa na receptory, punkty uchwytu, zloka­lizowane w błonie komórek trzustkowych. Tak, jak nadmiar glukozy z niszczy komórki trzustkowe i z czasem prowadzi do ich niewydolności (cukrzycy), tak dawki tauryny ochraniają, regenerują i usprawniają komórki trzustkowe.
Tauryna wpływa też na tkanki docelowe insuliny. Tu, w przeciwieństwie do glukozy, regeneruje receptory insulinowe i znosi insulinooporność - zwiększa wrażliwość tkanki mięśniowej, a zmniejsza tłuszczowej, na anaboliczną aktywność insuliny.
Działanie na trzustkę, insulinę i tkanki nie jest szczególną cechą jedynej tauryny, ale również wielu, organicznych związków siarkowych.
Ponieważ insulina jest hormonem, magazynującym cenne dla organizmu składniki, a siarka - obok cukrów, tłuszczów i aminokwasów - najważniejszym z takich składników, Natura wymyśliła dla niej swoisty system transportowy. Trzustka, która pracuje w zasadzie, jedynie w obecności glukozy i słabo - tłuszczów i aminokwasów, niezależnie, bez ich udziału, silnie reaguje też na organiczne związki siarkowe.

Organiczne związki siarkowe działają też bezpośrednio anabolicznie. Wskazuje na to już sam fakt, że regenerują i odbudowują komórki trzustki i tkanek docelowych. Dodatkowo, w niektórych badaniach obserwowano efekty anaboliczne, wywoływane przez organiczną siarkę, bez współudziału insuliny.

Aktywność ośrodkowa (mózgowa) tauryny, koncentruje się na neuroprzekaź­niku - gamaaminomaślanie, który odpowiada za wytwarzanie i uwalnianie innego, ważnego hormonu anabolicznego - somatotropiny. To ukazuje nam taurynę, jako szczególny anabolik, stymulujący jednocześnie insulinę i soma­totropinę. Szczególny, bowiem insulina i somatotropina współnasilają swoją aktywność anaboliczną, względem tkanki mięśniowej, a znoszą, względem tłuszczowej.

PSYCHOSTYMULATOR

Tauryna, w zestawieniu z kofeiną, wykorzystywana jest jako psychostymu­lator, w napojach aktywizujących - energizerach.
W mózgu tauryna oddziałuje na układ serotoninergiczny, zależny od serotoniny i gabaergiczny, zależny od gamaaminomaślanu - GABA.
Hamujący wpływ tauryny na serotoninę może przedłużać aktywność, gdyż serotonina odpowiada za relaksację. Stymulacja układu gabargicznego tauryną, bardzo przypomina działanie małych dawek leków przeciwlękowych lub alkoholu etylowego. Następuje wydłużenie czasu czuwania, z jednoczesnym zniesieniem lęku. Tauryna ma tu jednak ogromną przewagę nad lekami i alkoholem. Leki przeciwlękowe i alkohol w większych dawkach euforyzują, upajają i zamraczają. Natomiast tauryna, nawet monstrualnie przedawkowana, zatrzymuje się ostatecznie na zniesieniu lęku i wydłużeniu czuwania.

Energizery szczególnie upodobali sobie sportowcy z dyscyplin motorowych i ekstremalnych.
W innych sportach, jedna - dwie butelki, przed treningiem, znacząco zwięk­szają możliwości wysiłkowe, bo pobudzają psychoruchowo i ożywiają wiarę we własne siły.

mgr farm. Sławomir Ambroziak
(Kulturystyka i Fitness Sport dla Wszystkich 11.2003)

www.olimp-supplements.com