Artykuły / Odżywianie : Zapotrzebowanie organizmu na białko. :: Sprint Fight&Fitness

BIAŁKO

Jak wiadomo wysiłek fizyczny, szczególnie na poziomie wyczynowym zwiększa zapotrzebowanie organizmu na energię oraz szereg składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania ustroju.
Optymalnie zestawiona dieta powinna uwzględniać między innymi odpowiednią podaż białka - składnika niezbędnego dla utrzymania zrównoważonego lub dodatniego bilansu azotowego zapewniającego zachowanie lub przyrost masy mięśniowej. Białko stanowi cenny materiał budulcowy tkanki nerwowej i gruczołowej, wchodzi w skład płynów ustrojowych i wydzielin jak krew, enzymy, hormony, oraz uczestniczy w ważnych procesach regulacyjnych i transportowych.
W wyniku wytężonej pracy mięśniowej mamy do czynienia z nasilonym kata­bolizmem białek strukturalnych, enzymatycznych i transportowych, dlatego organizm sportowca wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik pokarmowy. Spożycie białka powinno wzrastać proporcjonalnie do wzrostu ogólnej energetyczności diety.
Przyjmuje się, że podaż tego składnika w diecie powinno wynosić ok. 1,4g/kg m.c. w dyscyplinach wytrzymałościowych, 1,8g w dyscyplinach szybkościowo-siłowych, oraz 2-2,5g/kg w dyscyplinach siłowych. Oczywiście są to założenia ogólne, gdyż na wielkość spożycia białka oprócz rodzaju, objętości i intensywności treningu wpływ ma także płeć, wiek, stan organizmu, skład ciała, warunki otoczenia oraz czynniki żywieniowe jak ogólna energetyczność diety czy jakość białka.
W przypadku sportowców, zapotrzebowanie na wysokiej jakości białko nie zawsze można pokryć przy pomocy normalnego pożywienia. Większość produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego, będących źródłem pełno­wartościwego białka, zawiera w swym składzie także duże ilosci tłuszczu, szczególnie kwasów tłuszczowych nasyconych, które wpływają niekorzystnie na wchłanianie i metabolizm aminokwasów. Z kolei w produktach pochodzenia roślinnego dominują białka charakteryzujące się niską zawartością amino­kwasów egzogennych oraz dużymi dysproporcjami w składzie aminokwa­sowym. Z tego tytułu białka roślinne charakteryzują się niską wartością odżywczą a ich podwyższone spożycie może prowadzić do wystąpienia określonych objawów niedoborowych. Ponadto zawarty w produktach roślinnych błonnik pokarmowy utrudnia proces enzymatycznego trawienia białka oraz wchłanianie aminokwasów do krwiobiegu.
Z tego tytułu, szczególnego znaczenia w żywieniu sportowców nabierają spec­jalne preparaty białkowe lub węglowodanowo-białkowe, posiadające opty­malny skład aminokwasowy, są łatwo trawione i metabolizowane oraz wzbogacone w zestaw niezbędnych witamin i minerałów. Do odżywek biał­kowych, mogących mieć zastosowanie w zywieniu sportowców zaliczamy także preparaty zawierające wolne aminokwasy i krótkie peptydy, których główną zaletą jest szybkie wchłanianie.
Wyczerpujące treningi zwiększają także zapotrzebowanie na aminokwasy energodajne jak alanina, leucyna i izoleucyna oraz aminokwasy hamujące proces zmęczenia, dlatego w określonych przypadkach wydaje się wskazane podawanie odżywek białkowych wzbogaconych wybiórczo niektórymi amino­kwasami. W wielu dyscyplinach sportu zwraca się uwagę na zwiększenie podaży aminokwasów rozgałęzionych (walina, leucyna i izoleucyna - BCAA) oraz glutaminy, argininy i tryptofanu.