Artykuły / Encyklopedia substancji, zagadnień i pojęć : Encyklopedia A :: Sprint Fight&Fitness

Acetylocholina - związek chemiczny, neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w połączeniach nerwów i mięśni. Acetylocholina zapoczątkowuje proces kurczenia się mięśni. Jej poziom może obniżać się w stresie oraz podczas długo trwających wysiłków.

Adenozynotrifosforan (ATP) - wysokoenergetyczny związek który bezpośrednio dostarcza energię do skurczów mięśniowych. Zasoby ATP w organizmie wystarczają tylko na 1s wysiłku, dlatego jego zasoby muszą być bardzo szybko i nieustannie odnawiane. Odbudowa ATP następuje kosztem spalania fosfo-kreatyny, węglowodanów, tłuszczów i białek.

Adrenalina - hormon produkowany przez nadnercza. Zwiększa ciśnienie krwi, odgrywa rolę w przewodzeniu bodźców nerwowych i przemianie materii.

Aminokwas białkowy - związek wchodzący w skład budowy białek. W skład budowy białek wchodzą 22 aminokwasy

Aminokwas egzogenny - aminokwas, którego organizm nie potrafi wytwarzać i który musi być w odpowiedniej ilości dostarczony z pożywieniem. Jest 8 aminokwasów egzogennych (niezbędnych)

Aminokwas ograniczający - aminokwas egzogenny, który w danym białku pożywienia występuje w zbyt małej ilości w stosunku do pozostałych 7 aminokwasów egzogennych. Ogranicza on wówczas wykorzystanie wszystkich aminokwasów w procesie budowy białek ustrojowych

Aminokwas względnie egzogenny - aminokwas, który jest wytwarzany w organizmie człowieka, jednak w przypadku dzieci lub człowieka chorego, ilość ta może być niewystarczająca. Wyróżniamy dwa takie aminokwasy: histydyna, arginina

Anabolizm - proces budowy związków złożonych ze związków prostszych, zachodzący w organizmach żywych. Procesy anaboliczne wymagają dostarczenia energii w postaci ATP. Np. anabolizm węglowodanów obejmuje syntezę glikogenu z glukozy, anabolizm białek: syntezę białek z aminokwasów, anabolizm tłuszczów: syntezę triglicerydów (tłuszczów) z kwasów tłuszczowych.

Androgeny - męskie hormony płciowe. Są wytwarzane przez organizm mężczyzny w jądrach i korze nadnerczy oraz w niewielkich ilościach u kobiet w jajnikach. Do najważniejszych należą testosteron, androstendion, dehydroepiandrosteron

Anemia - zob. niedokrwistość

Anoreksja (jadłowstręt) - niezdolność do prawidłowego odczuwania głodu, przejawiająca się całkowitą utratą apetytu. Często towarzyszy nowotworom, dysfunkcjom przewodu pokarmowego, depresjom, zatruciom alkoholowym

Anoreksja nervosa (jadłowstręt psychiczny) - zaburzenie psychiczne polegające na drastycznym ograniczaniu jedzenia. Choroba najczęściej dotyka dziewczęta i młode kobiety. A.n. prowadzi do silnego wychudzenia i wyniszczenia organizmu.

Antyutleniacze - zob. przeciwutleniacze

Aspartam - sztuczny środek słodzący. Związek zbudowany z dwóch aminokwasów: fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. Jest 100-200 razy słodszy od sacharozy

Aterogeneza - proces tworzenia blaszki miażdżycowej w naczyniach wieńcowych prowadzący do choroby niedokrwiennej serca. Proces aterogenezy może powstawać pod wpływem spożywania dużej ilości tłuszczów zwierzęcych i cholesterolu

ATP - zob. adenozynotrifosforan

Awidyna - białko występujące w surowym jaju kurzym, które hamuje wykorzystanie przez organizm witaminy - biotyny

Awitaminoza - zespół chorobowy wywołany głębokim niedoborem określonej witaminy

Azotany i azotyny - substancje konserwujące i utrwalające barwę przetworów mięsnych, wchodzące w skład mieszaniny peklującej. Mogą przyczyniać się do powstawania w przewodzie pokarmowym nitrozoamin - związków o działaniu rakotwórczym