Artykuły / Encyklopedia substancji, zagadnień i pojęć : Encyklopedia N :: Sprint Fight&Fitness

Nadciśnienie tętnicze - choroba układu krążenia charakteryzująca się stale podniesionym ciśnieniem tętniczym krwi. Niekorzystny wpływ nadciśnienia tętniczego to powstawanie wtórnych zmian narządów w obrębie serca, mózgu i nerek. Wyróżniamy nadciśnienie tętnicze pierwotne (90% przypadków), bez znanej somatycznej przyczyny, oraz wtórne, gdzie jego przyczyna jest dobrze znana( np. choroba nerek, miażdżyca). Leczenie farmakologiczne z uwzględnieniem odpowiedniej diety.

Nadczynność tarczycy - stan chorobowy związany z nadmierna produkcją hormonów tarczycy. Cechy charakterystyczne tej choroby to : przyspieszona przemiana materii, zwiększona potliwość, kołatanie serca, uczucie osłabienia.

Nadwaga - masa ciała, dla której wskaźnik BMI mieści sie w przedziale od 25kg/m2 do 30kg/m2. Spowodowana jest dostarczaniem zbyt dużej ilości pożywienia do organizmu, a co za tym idzie gromadzeniu się dużych ilość tłuszczu.

Najniższy bezpieczny poziom spożycia - ilość dziennego spożycia danego składnika odżywczego, poniżej której występuje ryzyko niedożywienia

Najwyższe tolerowane spożycie - najwyższy poziom spożycia witamin i składników mineralnych, który nie powoduje problemów zdrowotnych w danej grupie osób

Najwyższy bezpieczny poziom spożycia - ilość dziennego spożycia danego składnika odżywczego, która nie stwarza zagrożenia zdrowotnego

Należna masa ciała - masa ciała, która sprzyja zachowaniu zdrowia i długiego życia. Jest o 10% niższa od prawidłowej lub normalnej masy ciała. Zależna od płci i wieku.

Napój energetyzujący - napój którego celem jest dostarczenie organizmowi energii. Głównym jego składnikiem są węglowodany, może on być również wzbogacony o taurynę, karnitynę, guaranę.

Nasycone kwasy tłuszczowe - kwasy które nie zawierają podwójnych wiązań w cząsteczce. Przykładem nasyconych kwasów tłuszczowych jest kwas masłowy.

Niacyna - amid kwasu nikotynowego, zwana inaczej witaminą PP. Hamuje toksyczne działanie związków chemicznych i leków, reguluje poziom cholesterolu we krwi. Może być ona wytwarzana przez organizm człowieka z aminokwasu tryptofanu, jednak głównym jego źródłem jest pokarm. Występuje ona w chudym mięsie, wątróbce, sercu, rybach, fasoli, grochu. Niedobór powoduje ogólne osłabienie, bóle głowy, trudności z pamięciom.

Niedobór pierwotny - zbyt mała ilość składnika odżywczego w organizmie, spowodowana niedostarczeniem jej z pożywieniem.

Niedobór utajony - zbyt mała ilość składnika odżywczego w organizmie. Na tym etapie jego niedobór można wykryć jedynie w badaniach biochemicznych.

Niedobór wtórny - zbyt mała ilość składnika odżywczego w organizmie spowodowana upośledzeniem jego wchłaniania, bądź zwiększonym rozkładem danego składnika.

Niedoczynność tarczycy - niski poziom hormonów produkowanych przez tarczycę. Wiąże się między innymi z niedoborem jodu w organizmie. Objawia się spowolnieniem przemiany materii i powstaniem tzw. wola zwykłego.

Niedokrwienna choroba serca - stan spowodowany zbyt małą ilością tlenu dostarczoną sercu . Spowodowane jest to zwężeniem lub niedrożnością naczyń wieńcowych

Niedokrwistość - zw. anemią, choroba objawiająca się niedostateczną ilością hemoglobiny i erytrocytów we krwi. Powoduje zbyt małe dostarczenie tlenu do komórek. Może być spowodowana czynnikami genetycznymi, środowiskowymi lub żywieniowymi ( niedobór żelaza, folianów, koalamin).

Niedowaga - stan niedoboru masy ciała. Występuje wtedy, gdy wskaźnik BMI jest mniejszy od 19 kg/m2. Spowodowana niedożywieniem.

Niedożywienie - stan organizmu będący skutkiem przedłużonego niedoboru składników pokarmowych. Skutkiem niedożywienia jest utrata masy ciała, zaburzenia funkcji organizmu.

Nienasycone kwasy tłuszczowe - kwasy tłuszczowe zawierające wiązania podwójne. Wyróżniamy kwasy jednonienasycone i wielonienasycone. Te drugie nie są pożądane w żywności, gdyż oddziałują niekorzystnie na organizm.

Niestrawność - ból w nadbrzuszu połączony z uczuciem sytości, wzdęciami i nudnościami. Spowodowana zaburzeniami czynnościowymi żołądka i jelit.

Nietolerancja laktozy - zaburzenie trawienia w którym organizm nie wytwarza wcale lub wytwarza bardzo mało laktazy, enzymu potrzebnego do trawienia laktozy. W przypadku spożycia pokarmu zawierającego laktozę mogą pojawić się wzdęcia, biegunki, oraz kurczowe bóle brzucha.

Nietolerancja pokarmowa - nieprawidłowa reakcja organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Może być spowodowana zaburzeniami w działaniu systemu immunologicznego.

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe - są to kwasy których organizm nie jest w stanie sam wytworzyć i muszą być dostarczane z z pożywienia. Są to kwas linolowy i alfa-linolenowy.

Niezbędny składnik odżywczy - składnik niezbędny do odpowiedniego funkcjonowania organizmu. Jest on wytwarzany przez organizm w niewystarczającej ilości, dlatego musi być dodatkowo dostarczany z zewnątrz, Do niezbędnych składników odżywczych zaliczamy: 8 aminokwasów, 2 nienasycone kwasy tłuszczowe, 13 witamin i 17 składników mineralnych.

Nieżyt żołądka - zapalenie błony śluzowej żołądka. Przyczyną jest zakażenie bakteriami lub nadużywanie alkoholu. Często towarzyszy mu biegunka i wymioty.

Nitrozoaminy - najgroźniejsze trucizny środowiskowe pochodzenia mikrobiologicznego. Mogą występować w żywności i organizmie człowieka w wyniku reakcji azotynów i ich tlenków z aminami.

Normy żywienia - normy spożycia energii i podstawowych składników odżywczych obliczone dla jednej osoby na jeden dzień, uwzględniając wiek, płeć, rodzaj wykonywanej pracy.

Nutraceutyk - produkt zawierający jeden lub więcej składników odżywczych. Dostępny jest w formie preparatu farmaceutycznego.